ΚΑΣΤΑΛΙΑ ΚΡΗΝΗ

Η ΚΑΣΤΑΛΙΑ στην Ελληνική Μυθολογία φέρεται ως ποτάμια Νύμφη, κόρη του ΑΧΕΛΩΟΥ, ή κατά παραδόσεις των κατοίκων της Φωκικής Λιλαίας, του Κηφισού ΠΟΤΑΜΟΥ. Άλλη παράδοση την αναφέρει ως Νύμφη του ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ, η οποία για να αποφύγει τη καταδίωξη του ΑΠΟΛΛΩΝΑ κρύφθηκε στην κόγχη της ομώνυμης ΠΗΓΗΣ (βλέπε σημειώσεις στο τέλος του άρθρου)

Κασταλία αποτελούσε την ιερή πηγή των Δελφών και το νερό της διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στη λατρεία και στη λειτουργία του ιερού και του μαντείου. Εκεί πλενόταν η Πυθία, οι ιερείς και το προσωπικό του ναού, ενώ με το νερό της καθάριζαν και το ναό του Απόλλωνα. Εκεί έπρεπε υποχρεωτικά να πλυθούν και οι θεοπρόποι, δηλαδή όσοι θα ζητούσαν χρησμό, προκειμένου να εξαγνισθούν. Η Κασταλία πηγή βρίσκεται στη χαράδρα των Φαιδριάδων, στα ριζά του βράχου που σήμερα ονομάζεται Φλεμπούκος και στην αρχαιότητα λεγόταν Υάμπεια. Από εκεί το ρέμα ξεχύνεται στην κοιλάδα του Πλειστού ως χείμαρρος, το σημερινό Αρκουδόρρεμα, όπου, σύμφωνα με το μύθο, ήταν η φωλιά του Πύθωνα. Το νερό της Κασταλίας πηγής έφθανε μέσω ενός αγωγού στην ομώνυμη κρήνη, που βρίσκεται ανάμεσα στο τέμενος του Απόλλωνα και στο αρχαίο γυμνάσιο των Δελφών.

Η πρώτη κρήνη διαμορφώθηκε γύρω στο 600-590 π.Χ. κοντά στον αρχαίο δρόμο και είναι αυτή που βλέπουμε σήμερα δίπλα στο σύγχρονο δημόσιο δρόμο. Η Κάτω Κασταλία, όπως ονομάζεται, είναι ένα ορθογώνιο κτίσμα διαστάσεων 8,20 x 6,64 μ., που περιλαμβάνει μία ορθογώνια κτιστή λεκάνη, με σύστημα αγωγών και κρουνών. Μπροστά της απλώνεται πλακόστρωτη αυλή με λίθινους πάγκους, στην οποία οδηγούσε μία σκάλα με 3-4 σκαλοπάτια. Το νερό έφθανε από την πηγή με αγωγό, που είχε λαξευθεί κάτω από την επιφάνεια του εδάφους με ιδιαίτερη επιμέλεια. Στους επόμενους αιώνες, μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια, η κρήνη αναμορφώθηκε και επισκευάσθηκε αρκετές φορές, ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες. Η νεότερη μορφή της, η Κασταλία του βράχου, χρονολογείται στον 1ο αι. π.Χ. και είναι αυτή που είδε και περιέγραψε ο περιηγητής Παυσανίας. Βρίσκεται περίπου 50 μ. ψηλότερα από την αρχαϊκή και πιο κοντά στην πηγή. Για την κατασκευή της χρειάσθηκε να λειανθεί ο βράχος σε πλάτος περισσότερο από 11 μ. και ύψος 12,50 μ. Εκεί δημιουργήθηκαν κόγχες, όπου τοποθετούνταν αναθήματα των πιστών για τη νύμφη Κασταλία. Η μεγαλύτερη από αυτές, στα δεξιά, μετατράπηκε σε εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Κάτω από τις κόγχες λαξεύθηκε στο βράχο μία στενόμακρη λεκάνη μήκους 10 μ. και πλάτους 0,50 μ., στην οποία έφθανε το νερό της πηγής με κλειστό αγωγό. Η λεκάνη ήταν σκεπαστή και η μία άκρη της άνοιγε έτσι ώστε να μπορεί να καθαρίζεται. Στην πρόσοψη της κρήνης υπήρχαν επτά χάλκινοι κρουνοί, που χωρίζονταν με επτά πεσσούς σκαλισμένους στο βράχο. Μπροστά από την κρήνη υπήρχε πλακόστρωτη αυλή, στην οποία κατέβαινε κανείς με οκτώ σκαλοπάτια, και στις τρεις πλευρές της υπήρχαν λίθινοι πάγκοι.

Η νεότερη κρήνη ανασκάφηκε το 1878 από τους Σ. Δραγάτση και Ε. Καστόρχη, ενώ η αρχαϊκή το 1960 από τον Α. Ορλάνδο. Και στα δύο μνημεία έχουν γίνει κατά καιρούς εργασίες συντήρησης και αναστήλωσης.

Συντάκτης, Σ. Ραπτόπουλος, αρχαιολόγος

ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ: Όρος στο οποίο βρίσκεται η γνωστή Κασταλία πηγή. Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, ο Παρνασσός αποτελούσε τον προμαχώνα των ελλήνων

ΠΥΘΕΙΑ: Ιέρια η οποία πριν από κάθε χρησμοδότηση πλενόταν, έπινε νερό από την Κασταλία πηγή, μασούσε φύλλα δάφνης και ανέβαινε σ’ έναν τρίποδα. …

ΔΕΛΦΟΣ (ενότητα ΠΗΓΗ)  Κατά την παράδοση, ο Δελφός πήρε ως σύζυγό του τη Νύμφη Κασταλία …

ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΕΩΝ, ΓΙΓΑΝΤΩΝ , ΤΙΤΑΝΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

Γράφει ο *Αμφικτύων

Τα πολυτιμότερα έργα του ανθρωπίνου πολιτισμού –τα γλυπτά της Ακροπόλεως (πλην των Ελγινίων) -από σήμερα φιλοξενούνται στο νέο  Μουσείο της Ακροπόλεως , διεθνών προδιαγραφών και παγκόσμιας ακτινοβολίας.  Τα Ελγίνια  γλυπτά δια της απουσίας τους   θα βλάπτουν περισσότερο  την κλεπταποδόχο Βρετανία, παρά το ίδιο το Μουσείο . Εκτιμάται ότι αργά ή γρήγορα η Βρετανία θα εξαναγκασθεί να τα παραδώσει για να ξεφύγει  από την παγκόσμια κατακραυγή. Ο Παρθενών βεβηλώθηκε(έγινε Εκκλησία της Παναγίας ,  Τζαμί, πυριτιδαποθήκη κ.α.) και  υπέστη  τρομερές  καταστροφές από τους   Οθωμανούς Τούρκους και πιο πολλές από τους  Χριστιανούς  και  από τον   βομβαρδισμό   της «Ιεράς Συμμαχίας» του Πάπα  υπό τον   Φραγκίσκο Μοροζίνι (1619-1694), εκ του οποίου κατεστράφη ολοσχερώς η μία του πλευρά. Ακόμη και σήμερα οι γύρω ναοί έχουν σπαράγματα της Ακροπόλεως στα δομικά και διακοσμητικά υλικά τους.

Η πόλη  των Αθηνών  με τις δεκάδες χιλιάδες χρόνια ιστορία και προϊστορία της αποκτά ένα αληθινό πολιτιστικό κόσμημα για να στεγάσει τα αριστουργήματα   της Ακροπόλεως. Η Ελλάδα , το λίκνο του πανανθρώπινου πολιτισμού   δικαιούται  να έχει τα ομορφότερα μουσεία στον κόσμο και το σημερινό  Μουσείο θα πρέπει να ανοίξει το δρόμο για την ανάδειξη και προβολή σε παγκόσμιο επίπεδο του Ελληνικού Πολιτισμού.  Αν λειτουργήσει σωστά θα γίνει ο καλύτερος φάρος του Ελληνισμού.  Τούτο δεν ανήκει σε κόμματα, αλλά στο Ελληνικό Έθνος και σε ολόκληρη την ανθρωπότητα: Στους προγόνους, στους νυν και στους επιγενόμενους. Είναι πανανθρώπινη κληρονομιά . Όμως εμείς οι Έλληνες  έχουμε χρέος  να μείνουμε εσαεί οι θεματοφύλακες   του  παγκόσμιου  Ελληνικού πολιτισμού. Δεν πρέπει να μας τον πάρουν οι εισβολείς λαθρομετανάστες, ούτε οι άρπαγες γείτονες μας.

 Στο νέο Μουσείο φιλοξενούνται τα αρχέτυπα του ανθρωπίνου γένους, όπως:  η Κεφαλή της Γοργούς, η Σβάστικα, οι Σπείρες,  τα Αετώματα, οι  Ρυθμοί,   οι Γιγαντομαχίες- Τιτανομαχίες ,  οι Καρυάτιδες, οι Κόρες αλλά και όλοι οι κώδικες της ανθρώπινης σκέψης , της αξιοπρέπειας του ατόμου , της συγκροτήσεως του Άστεως και τέλος των αθανάτων θεσμών της Δημοκρατίας , της Ελευθερίας και της Δικαιοσύνης.  Πρωταγωνιστές είναι  οι Πατρώοι Θεοί που απετέλεσαν το φιλοσοφικό υπόβαθρο για την απαράμιλλη δημιουργία του πρώτου και μοναδικού ανθρωπιστικού και ορθολογικού πολιτισμού στον κόσμο.  Οι  Πατρώοι  Θεοί και Ημίθεοι   κατέβηκαν στη Γη για να συναντήσουν τον οικουμενικό Άνθρωπο και να τον ανεβάσουν στον ιδεατό Όλυμπο .  Αυτόν τον ωραίο Ελληνικό μύθο θέλουμε να ξαναζωντανέψουμε με τον επανελληνισμό και την αυτογνωσία μας , με την γνώση της   φιλοσοφίας,  με την αναβίωση των  ηθών  και   αξιών   των αρχαίων προγόνων μας , για να  ξεφύγουμε  από  τον ξενόφερτο  Ιουδαϊκό μύθο που μας έχει βυθίσει  εδώ και 1700 χρόνια στο σκοτάδι και στην παρακμή.  Τα αγάλματα  θα μας πουν γιατί είναι κομματιασμένα τα μέλη τους; Ποιος τα κατέστρεψε με αλλόκοτη μανία; Ποιοι  και γιατί έκαναν τη γενοκτονία των Ελλήνων;

 Έτσι θα γίνουμε περισσότερο δημιουργικοί , περισσότερο  δημοκρατικοί, περισσότερο υπεύθυνοι για ν’  αντιμετωπίσουμε τις σύγχρονες προκλήσεις και τις  νέες Γιγαντομαχίες και Τιτανομαχίες  και τον διαρκή Αγώνα επιβίωσης που  καλούμεθα να δίνουμε καθημερινώς.

Το γυάλινο Μουσείο της Ακροπόλεως  συμβολίζει την διαφάνεια της εποχής που προσδοκούμε , χωρίς την παραπληροφόρηση , χωρίς το ψεύδος , χωρίς τα προπετάσματα και παραπετάσματα, χωρίς την θεοκρατία, την αδικία, την βία, τους κατακτητικούς και ιμπεριαλιστικούς πολέμους , την εκμετάλλευση και την καταστροφή της Φύσεως. 

Στο Μουσείο αυτό σμίγει η Αιωνιότητα: το Παρελθόν, το Παρόν και το Μέλλον.  Το μήνυμα της Ακροπόλεως με τον Παρθενώνα δεν είναι μόνον η απαράμιλλη μαθηματική, ορθολογική , συμπαντική και υλική δημιουργία, αλλά τα πνευματικά μηνύματα που εκπέμπονται,  για να   αναγγείλουν στους ανθρώπους την νίκη της ελευθερίας επί  της ολοκληρωτικής βίας . Ο Παρθενών συμβολίζει την αποκορύφωση των δυνατοτήτων του ανθρωπίνου πνεύματος, την πλήρη αξιοποίηση της δημιουργικής του δύναμης  και τη στόχευση του στην κατάκτηση της αιωνιότητας. Θα μείνει μια μοναδική στιγμή στην αιωνιότητα της ιστορίας κατά την οποίαν τα υψηλότερα   ιδανικά συνελήφθησαν και μπόρεσαν να εκφρασθούν μέσα από τα αρχιτεκτονικά δημιουργήματα του Ικτίνου και Καλλικράτη , της τέχνης  του Φειδίου  και των μαθητών του Αγορακρίτου και Αλκαμένους  και φυσικά και του πρώτου ανδρός της δημοκρατικής Αθήνας, του Περικλέους. 

Οι ειδικοί λένε ότι δεν υπάρχει τίποτε ισοδύναμο με τον Παρθενώνα στην αρχιτεκτονική της  οικουμένης όλων των εποχών. Είναι η πιο κρίσιμη στιγμή της ανθρώπινης δημιουργίας με τις ευγενέστερες  σκέψεις που τις αποκρυσταλλώνει σε μια πλαστική φωτός και σκιάς.  Η φύση του Παρθενώνα είναι αλάθητη , αμείλικτη.  Η αυστηρότητα και η αρμονία του ξεπερνά  τα ανθρώπινα μέτρα και εγγίζει την ιδανική μορφή. Εδώ ενώνεται η μαθηματική, η αισθητική, η αρχιτεκτονική, η στατική  και η συμπαντική θεώρηση, γεγονός που καθηλώνει τις αισθήσεις και το νου με την τέλεια  αρμονία του.

Ο χρόνος μένει να καταξιώσει τους αρχιτέκτονες  του νέου Μουσείου  κ. κ.  Μπερνάρ Τσουμί και Μιχάλη Φωτιάδη, καθώς και την ιδέα της αξέχαστης Μελίνας Μερκούρη,  του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του ακούραστου προέδρου του Μουσείου  καθηγητού κ. Δημήτρη Παντερμαλή, των άξιων συνεργατών του  και των χιλιάδων  άλλων που εργάστηκαν για την πραγμάτωση του έργου . Μακάρι οι προύχοντες του τόπου αντί να   εναποθηκεύουν τον πλούτο στα θησαυροφυλάκια , ή να τον σκορπούν ασκόπως (εξαγορά ποδοσφαιριστών, κατασκευή βιλών , εκκλησιών, γιότ  κ.α) να τα έδιναν σε παρόμοιες χορηγίες που θα τους εξασφαλίσουν την αθανασία

Να το χαιρόμαστε και καλοτάξιδο στην αιωνιότητα.  Οι ηγέτες μας ας κάνουν   όραμα   την δημιουργία ενός αντάξιου  μουσείου  και για το μοναδικό στον κόσμο Εθνικό μας Μουσείο . Η χώρα έχει ανάγκη από πραγματοποιήσιμα  όνειρα, για να ξυπνήσει ο λαός μας από τον μακρό  του λήθαργο. 

*Αμφικτύων ο Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης

Υ.Γ ΑΝ Ο κ. ΔΗΜ. ΠΑΝΤΕΡΜΑΛΗΣ ΔΕΝ ΥΠΕΓΡΑΨΕ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΗ ΤΩΝ 220 ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΤΗΣ ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, ΤΟΤΕ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΕΞΗΓΗΣΕΙ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΤΗΣ ΑΡΝΗΣΗΣ ΤΟΥ.

Επισκεφθείτε τον ιστοχώρο: http://www.amphiktyon.blogspot.com

ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ, Η ΑΝΑΜΕΤΑΔΟΣΗ ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ