ΝΕΚΡΟΜΑΝΤΕΙΟ ΑΧΕΡΩΝΤΑ

 Ποταμός Αχέρων

Ο Αχέρων ποταμός, ο δρόμος για τον κάτω κόσμο.. το σκοτεινό βασίλειο του θεού Πλούτωνα ή αλλιώς Άδη που σημαίνει αόρατος στα αρχαία ελληνικά από το ᾍδης ή Ἅιδης. Η ονομασία του ποταμού Αχέροντα προέρχεται από τη λέξη «άχος» που σημαίνει θλίψη, αναφερόμενη στη θλίψη του θανάτου και κατά άλλη ερμηνεία σημαίνει χωρίς χαρά, λύπη… το νόημα πάντως παραμένει ίδιο…

Στην αρχαιότητα πίστευαν ότι ο Αχέροντας αποτελεί τον ποταμό εκείνο, τον διάπλου του οποίου έκανε, σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία ο «ψυχοπομπός» Ερμής παραδίδοντας τις ψυχές των νεκρών στον Χάροντα για να καταλήξουν στο βασίλειο του Άδη. Η κάθε ψυχή, περνώντας από το πορθμείο του Χάροντα, έπρεπε να δώσει από έναν οβολό για τη μεταφορά, ενώ αξιοσημείωτη είναι η περίπτωση του Μένιππου, τον οποίο αναφέρει ο Λουκιανός, ως τον μοναδικό που διέσχισε τον Αχέροντα χωρίς να πληρώσει. Στο δρόμο του ο ποταμός διασταυρωνόταν με τους Πυριφλεγέθοντα και Κωκυτό, στο σημερινό χωριό Μεσοπόταμος, στο σημείο όπου βρίσκεται το αρχαίο Νεκρομαντείο του Αχέροντα, το οποίο προωθούσε την επικοινωνία με τις ψυχές. Αχέρων, Κωκυτός και Πυριφλεγέθων συναποτελούσαν τους τρεις ποταμούς του Άδη, και οι τρείς με θλιβερά ονόματα (Αχέρων = χωρίς χαρά, Πυριφλεγέθων = πύρινος, Κωκυτός = θρήνος) συμβολίζοντας την θλίψη και τους θρήνους του θανάτου και δίνοντας το συμβολισμό της πύρινης κολάσεως, όπως διατηρείται και σήμερα στην Χριστιανική θρησκεία.

Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση τα νερά του ποταμού ήταν πικρά καθώς ένα «στοιχειό» (τέρας) που ζούσε στις πηγές του δηλητηρίαζε τα νερά. Ο Άγιος Δονάτος, πολιούχος της Μητρόπολης Παραμυθιάς Θεσπρωτίας, σκότωσε το στοιχειό και τα νερά του Αχέροντα έγιναν γλυκά. Έτσι πήρε και το όνομά του το χωριό Γλυκή. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο από την αρχαία Ελληνική μυθολογία που μαρτυρά την συνέχεια αυτής στην σύγχρονη πλέον λαϊκή παράδοση είναι το εξής: Κατά την τιτανομαχία οι Τιτάνες έπιναν νερό από τον Αχέροντα για να ξεδιψάσουν γεγονός που προκάλεσε την οργή του Δία ο οποίος μαύρισε και πίκρανε τα νερά του.

Για χρόνια οι άνθρωποι της περιοχής δεν είχαν φανταστεί ότι κάτω από τον ορθόδοξο ναό βρισκόταν θαμμένος ένας πραγματικός θησαυρός, το πιο γνωστό νεκρομαντείο του αρχαίου κόσμου το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.

Η υπόγεια αίθουσα του Νεκρομαντείου.

Η υπόγεια αυτή αίθουσα λοιπόν έκανε στην πραγματικότητα, όπως θα έλεγε κάποιος της ακουστικής, «εξομοίωση ανοικτού χώρου», δηλαδή αν και βρισκόσουν σε έναν περίκλειστο χώρο οι κατασκευαστές είχαν καταφέρει, με χρόνους αντήχησης, μετρημένους σήμερα, από 0,3 ως 0,4 του δευτερολέπτου, να σου δίνεται η εντύπωση ότι γύρω σου είναι το απέραντο κενό….

Είχα σκοπό να ξανακάνω αυτό το ταξίδι και επιτέλους ήλθε η ώρα. Σε δύο μέρες θα βρίσκομαι στον Άδη, πρόκειται για εξόρμηση στον ποταμό Αχέροντα και στο Νεκρομαντείο του Αχέροντα όπου και θα παραμείνουμε για λίγες μέρες στον Κάτω Κόσμο του Άδη.

Νεκρομαντείο Αχέροντα

Το αρχαίο Νεκρομαντείο του Αχέροντα βρίσκεται στο χωριό Μεσοπόταμος, του Νομού Πρεβέζης, στο σημείο όπου έσμιγε ο ποταμός Αχέρων με τον Κωκυτό και τον Πυριφλεγέθοντα, στις βορειοδυτικές όχθες της Αχερουσίας Λίμνης, η οποία αποτελούσε την είσοδο του κόσμου των ψυχών.

Είναι χτισμένο στην κορυφή ενός λόφου, στον οποίο κατέληγαν οι επισκέπτες από το Ακρωτήρι Χειμέριο του χωριού Αμμουδιά, για να επικοινωνήσουν με τις ψυχές των αγαπημένων τους προσώπων. Ο Όμηρος στην Οδύσσεια περιγράφει αναλυτικά την περιοχή κατά την κάθοδο του Οδυσσέα στον Άδη.

Μέθοδος μαντείας

Καταλυτικός για τη μαντεία ήταν ο ρόλος των ιερέων, οι οποίοι επεδίωκαν συζητήσεις με τους επισκέπτες για να γνωρίσουν τις προθέσεις τους και να δώσουν τις ανάλογες απαντήσεις, καθώς και η ιεροτεσλετία που ακολουθούνταν.

Υπέβαλαν τους επισκέπτες σε ψυχολογικές και σωματικές δοκιμασίες είτε με τη δαιδαλώδη, επιβλητική κατασκευή του μαντείου και τις σκοτεινές γεμάτες υγρασία αίθουσες είτε με δίαιτα και με τη βοήθεια κυάμων (= κουκιά) που μασούσαν ώστε να θολώνουν το μυαλό τους και να εξάπτουν τη φαντασία τους.

Για να λάβει ο επισκέπτης απάντηση από την ψυχή έπρεπε να τελέσει προσφορές και να τη βγάλει από τη λήθη . Αξιοσημείωτη είναι η αναφορά του Ομήρου σύμφωνα με την οποία η μάνα του Οδυσσέα δεν τον αναγνώρισε παρά μόνο όταν ήπιε από το αίμα της προσφοράς.

Οι ψυχές θεωρούνταν άυλες σαν σκιές. Τα «είδωλα» των ψυχών τα ανέβαζαν οι ιερείς με σιδερένιους μοχλούς από την υπόγεια αίθουσα. Στο τέλος οι πιστοί αποχωρούσαν από άλλη έξοδο ώστε να μην έρθουν σε επαφή με τους επόμενους επισκέπτες εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη μυστικότητα. Η οποιαδήποτε μαρτυρία του χρησμού αποτελούσε βλασφημία και οδηγούσε ακόμα και σε θάνατο.

Σχεδιάγραμμα του Νεκρομαντείου και διαδικασία μύησης.

Μόλις ο επισκέπτης διέσχιζε την είσοδο του νεκρομαντείου βρισκόταν στην υπαίθρια αυλή (1). Οι ιερείς τον υποδέχονταν και τον οδηγούσαν στα δωμάτια υποδοχής (2) που βρισκόταν δίπλα. Εκεί υπήρχαν και άλλα δωμάτια τα οποία ήταν βοηθητικοί χώροι ή χώροι προσωπικού (2).

Το πρώτο πράγμα που έκαναν οι ιερείς του νεκρομαντείου ήταν να πάρουν πληροφορίες για το λόγο της επίσκεψης, την οικονομική και την κοινωνική κατάσταση του επισκέπτη και στη συνέχεια τον οδηγούσαν στο νότιο τμήμα της αυλής όπου βρισκόταν τα δωμάτια παραμονής και προδιαίτησης (3). Εκεί παρέμειναν οι επισκέπτες για να προετοιμαστούν για τη δοκιμασία που θα ακολουθούσαν.

Μετά την προετοιμασία τους, ο ιερέας τούς οδηγούσε μέσα από τις δύο πύλες (4) & (5) στα υπνοδωμάτια (6). Εδώ οι επισκέπτες υποβάλλονταν σε ειδική δίαιτα με κουκιά, χοιρινό λίπος και όστρακα, ουσίες που προκαλούσαν αναστάτωση στον οργανισμό τους. Όταν έκρινε ο ιερέας ότι κάποιος ήταν έτοιμος, τον οδηγούσε στον ανατολικό διάδρομο μέσα από την τρίτη πύλη (8). Πριν από αυτό όμως επισκεπτόταν το λουτρό (7) όπου έριχνε μια πέτρα δεξιά του για να εξορκίσει το κακό και έπλενε τα χέρια του στο λουτήρα (ένα πιθάρι με νερό).

Μετά το πλύσιμο των χεριών ο επισκέπτης οδηγούνταν στο τελευταίο βόρειο δωμάτιο παραμονής (9) για άγνωστο χρονικό διάστημα όπου η δίαιτα ήταν αυστηρότερη και με τις συνεχείς προσευχές αλλά και τις διηγήσεις του ιερέα μέσα στο σκοτάδι, οι αισθήσεις άρχισαν να υπολειτουργούν οδηγώντας τον σε μια κατάσταση παραισθήσεων.

Τελικά με οδηγό τον ιερέα, ο επισκέπτης έβγαινε στον ανατολικό διάδρομο (10) όπου θυσίαζε ένα ζώο (συνήθως πρόβατο) και κατευθύνονταν στην πύλη (11) του νότιου διαδρόμου.

Ο νότιος διάδρομος (12) ήταν δαιδαλώδης σαν λαβύρινθος με τρεις τοξωτές πύλες που είχαν σιδερένιες πόρτες με καρφιά ώστε να ενισχύει την αίσθηση του κάτω κόσμου. Εδώ πρόσφεραν στους θεούς άλευρα (άλφιτα) μέσα σε πήλινες λεκάνες που τις έσπαζαν επιτόπου.

Η τελευταία πύλη ήταν η είσοδος του ιερού (13) επίσης σιδερόφρακτη και οδηγούσε στην κεντρική αίθουσα του ιερού (14), μιά αίθουσα μεγέθους 15 Χ 4,25 μ. δεξιά και αριστερά της οποίας υπήρχαν από τρία δωμάτια τα οποία ήταν αποθηκευτικοί χώροι (15) για δημητριακά και προσφορές των επισκεπτών.

Εδώ στην κεντρική αίθουσα (14) γινόταν οι «χοές» δηλ. προσφορές σε υγρή μορφή, όπως γάλα, μέλι, κρασί και αίμα θυσιασμένων ζώων, που χύνονταν στο πλακόστρωτο δάπεδο για να εξευμενίσουν τους θεούς του κάτω κόσμου. Μετά από αυτό, σ’ αυτό το χώρο εμφανιζόταν και οι «σκιές» των νεκρών και μιλούσαν στον επισκέπτη.

Στο τέλος ο επισκέπτης οδηγούνταν στην έξοδο (16) του ανατολικού διαδρόμου για να μη συναντηθεί με τους άλλους που ακόμα προετοιμαζόταν. Δεν έπρεπε να πει σε κανέναν τι είδε και τι έζησε γιατί θεωρούνταν βλασφημία.

GEORGE CARLIN

(Η γυναίκα του «έφυγε»…και ο George την ακολούθησε την ίδια χρονιά, τον Ιούλιο του 2008).                                

Στον George Carlin (όσοι δεν τον γνωρίζουν, ήταν κωμικός στις δεκαετίες τού ’70 και τού ΄80) η πλούσια ψυχική του διάθεση τού επέτρεπε να γράφει δυναμικά αλλά και διαχρονικά μηνύματα όπως το παρακάτω επειδή ό,τι έλεγε και έγραφε έβγαινε σαν… χείμαρρος μέσα από την καρδιά του.

Το μήνυμα τού George Carlin.

Το παράδοξο των καιρών μας είναι, ότι:

Ενώ έχουμε οικοδομήσει ουρανοξύστες, η διάθεση μας είναι χαμηλή, όσο ένα μονόροφο σπίτι. 

Ενώ έχουμε κατασκευάσει δρόμους ταχείας κυκλοφορίας, είμαστε στενόμυαλοι και οι  αντιλήψεις μας πιο στενές κι’ από ένα σοκάκι. 

Ενώ καταναλώνουμε περισσότερα, διαθέτουμε λιγότερα. 

Ενώ αγοράζουμε περισσότερα, τ’ απολαμβάνουμε λιγότερο.

Ενώ έχουμε μεγαλύτερα σπίτια, οι οικογένειές μας είναι μικρότερες. 

Ενώ έχουμε στη διάθεσή μας περισσότερες ευκολίες, ο ελεύθερος χρόνος μας είναι ανύπαρκτος.

Ενώ υπάρχουν περισσότερα διπλώματα, και περισσότερες γνώσεις, η κοινή λογική είναι δυσεύρετη όπως λιγότερη είναι και η κρίση. 

Ενώ υπάρχουν περισσότεροι ειδικοί, τα προβλήματα είναι περισσότερα.

Ενώ υπάρχουν περισσότεροι γιατροί, η υγεία τού σύγχρονου ανθρώπου (πνευματική και σωματική) είναι αρρωστημένη και εξαρτάται από κάθε είδους φάρμακα και ψυχοφάρμακα.  

Πίνουμε πολύ, καπνίζουμε πολύ, ξοδεύουμε σπάταλα, αλλά τσιγκουνευόμαστε το γέλιο. 

Οδηγούμε γρήγορα, αλλά σκεφτόμαστε αργά, Η κάθε είδους πείνα μας εξοργίζει και μας κάνει να οδηγάμε απερίσκεπτα με τα ηχεία στο… διαπασών.

Ξενυχτάμε, τάχα, για να χαλαρώσουμε, αλλά το πρωί ξυπνάμε πιο κουρασμένοι και κακό- κέφι..  Δεν έχουμε χρόνο για διάβασμα, αλλά αρκετό για την τηλεόραση και πολύ λίγο για να προσευχηθούμε.

Έχουμε πολλαπλασιάσει την περιουσία μας εις βάρος των αξιών. 

Πολυλογούμε, ακατάπαυστα, αγαπάμε σπάνια και μισούμε…. συχνότατα.

Έχουμε μάθει πως να επιβιώνουμε, αλλά όχι να ζούμε.

Προσθέσαμε χρόνια στη ζωή, αλλά όχι ζωή στα χρόνια.

Πήγαμε -ήρθαμε στο φεγγάρι, αλλά υπάρχει πρόβλημα προκειμένου να διασχίσουμε τον δρόμο για να συναντήσουμε τον νέο μας γείτονα. 

Κατακτήσαμε το διάστημα, αλλά δεν έχουμε καταφέρει να κατακτήσουμε τον εαυτό μας. 

Κάνουμε μεγαλύτερα πράγματα, αλλά όχι καλύτερα.

Προσπαθούμε να καθαρίσουμε την ατμόσφαιρα, έχοντας δηλητηριασμένη την ψυχή μας.

Διασπάσαμε το άτομο, αλλά όχι τις προκαταλήψεις μας.

Σχεδιάζουμε περισσότερα, αλλά επιτυγχάνουμε λιγότερα. 

Μάθαμε να βιαζόμαστε, αλλά όχι να υπομένουμε και να… επιμένουμε. 

Κατασκευάσαμε περισσότερα computers για να αποθηκεύουμε πληροφορίες, να παράγουμε περισσότερα αντίγραφα, αλλά επικοινωνούμε όλο και λιγότερο.

Βρισκόμαστε στην εποχή των γρήγορων τροφών, αλλά και τής αργής χώνευσής τους. 

Είμαστε μεγαλόσωμοι, αλλά μικρόσωμοι στην προσωπικότητα. έχουμε μεγάλα έσοδα και επιφανειακές σχέσεις. 

Ζούμε στην εποχή των δύο μισθών, αλλά περισσοτέρων διαζυγίων, πολυτελή σπίτια, αλλά διαλυμένα σπίτια.

Χρησιμοποιούμε σερβιέτες τής μιας χρήσης, αλλά έχουμε πετάξει στα σκουπίδια την ηθική ενώ οι γνωριμίες μας διαρκούν μια βραδιά. 

Οι περισσότεροι πάσχουν από παχυσαρκία και προσπαθούν με χάπια να βρουν τη χαρά, την ησυχία, μα και τον θάνατο.  

Είναι η εποχή τής επίδειξης, μα όχι τής σύνεσης.

Στις μέρες μας η τεχνολογία μπορεί να σου φέρει αυτό το γράμμα στην οθόνη τού Υπολογιστή σου όπου και μπορείς να επιλέξεις αν θα το κρατήσεις ή θα το πετάξεις στα σκουπίδια διαγράφοντάς το μ’ ένα «κλικ».

Μην ξεχνάς, να διαθέτεις περισσότερο χρόνο για τους αγαπημένους σου επειδή δεν πρόκειται να είναι για πάντα κοντά σου.

Μην ξεχνάς ν’ ανοίγεις τη ζεστή σου αγκαλιά σε όποιον βρίσκεται δίπλα σου επειδή αυτή είναι ο μόνος θησαυρός που μπορείς να δώσεις από τα βάθη τής καρδιά σου χωρίς να σου κοστίσει μια… δεκάρα.

Να θυμάσαι να λες, πάντα στον σύντροφό σου «Σ’ αγαπώ» και σ’ όποιον αγαπάς, με ζέστη και αίσθηση. ΄Ενα φιλί κι’ ένα αγκάλιασμα «μαντάρει» κάθε σχίσιμο που βγαίνει από μέσα από την πληγωμένη σου ψυχή.

Να θυμάσαι να κρατάς το χέρι τού αγαπημένου σου και να απολαμβάνεις τη στιγμή επειδή κάποια μέρα το πρόσωπο αυτό δεν θα βρίσκεται δίπλα σου.

Διέθετε χρόνο για την αγάπη και τον καλό λόγο, όπως επίσης και για κάθε καλή σκέψη που σου έρχεται στο μυαλό.

Η αρετή και πράξεις αρετής

Η λέξη ΑΡΕΤΗ προέρχεται από το ρήμα αραρίσκω που σημαίνει αρμόζω δηλαδή συνεκδοχικά σημαίνει την δύναμη να κάνει κανείς εκείνο που αρμόζει. Αυτό που αρμόζει να πράξουμε σε κάθε περίπτωση θα το βρούμε στην πραγματικότητα που υπάρχει στην φύση και η μόνη πραγματικότητα είναι οι νόμοι της Φύσεως και όχι στην ανθρώπινη υποκειμενικότητα.

Η αντικειμενική αυτή έννοια της αρετής «του κάνει κανείς αυτό που αρμόζει» σημαίνει την εναρμόνιση προς την Φύση και τους Νόμους της όπως την δίδαξε ο Στωικός φιλόσοφος Ζήνων ο Κιτιεύς (4^ος π.Χ. αιώνας) ο οποίος έλεγε «το κατά Φύσιν ζην τουτ’ εστί το κατ’ αρετήν ζην». Επίσης ο Διογένης ο Λαέρτιος (3^ος π.Χ. αιώνας) στο βιβλίο του «Βίοι Φιλοσόφων» έγραψε, εκφράζων την γενική άποψη των Στωικών, «το ομολογουμένως τη Φύσει ζην, όπερ εστί το κατ’ αρετήν ζην, άγει γαρ προς ταύτην ημάς η Φύσις»

Ο πυθαγόρειος φιλόσοφος Σπ. Νάγος έλεγε σχετικά με τις πράξεις αρετής:

Πράξη αρετής είναι κάθε πράξη η οποία υπαγορεύεται από τις λειτουργίες της φύσεως των όντων και από τις λειτουργίες της φύσεως του περιβάλλοντος αυτών και εκτελείται υπό  του ανθρώπου.

Πράξη αρετής είναι η υπό του ανθρώπου εκπλήρωση του καθήκοντός του να αγαπά τους ομοίους του, να ενδιαφέρεται για την πρόοδό τους και να αναγνωρίζει τα φυσικά τους δικαιώματα επί της διανοητικής τους και ηθικής τους προόδου.

Πράξη αρετής είναι ο υπό του ανθρώπου σεβασμός της ελευθερίας της σκέψεως και της βουλήσεως των άλλων προς ελευθέρα αυτοδιάθεση χωρίς αυτό να διασπά την ενότητα του συνόλου των ατόμων της ανθρώπινης κοινωνίας.

Πράξη αρετής είναι η υπό του ανθρώπου εκπλήρωση του καθήκοντός να διαφωτίζει τους άλλους και να παρέχει προς αυτούς τα μέσα ώστε η διανόησή τους εναρμονίζεται προς την διανόηση των άλλων.

Πράξη αρετής είναι η υπό του ανθρώπου προστασία της ατομικής ελευθερίας των άλλων χωρίς αυτό να έχει ως σκοπό την ατομική υποδούλωση των άλλων.

 Πράξη αρετής είναι το να εργάζεται ο άνθρωπος αλλά χωρίς να υπερβαίνει τα όρια των φυσικών του δυνάμεων και να μην θέτει δια της αργίας σε παθητικότητα τις φυσικές του δυνάμεις.

Πράξεις αρετής είναι το να μην δημιουργεί ο άνθρωπος φόβο στον εαυτό του και στους άλλους, το να μην προσηλώνεται δια της βουλήσεώς του σε δόγματα που δημιουργήθηκαν από την ασθενή διανόηση ανθρώπων το να μην γεννά στην διανόησή του προλήψεις και δεισιδαιμονίες που δεσμεύουν την εκδήλωση των ψυχικών του δυνάμεων προς λειτουργία και σχηματισμό υπ’ αυτών της αληθούς γνώσεως.

Πράξη αρετής είναι το να το να μην υποτάσσει ο άνθρωπος την διανόησή του στις διαθέσεις των άλλων εκτός αν όλες οι διανοήσεις συμφωνούν δια της χωρίς εμπόδια ενεργείας τους.

Πράξη αρετής είναι το να εκπληρώνει ο άνθρωπος τις επιθυμίες του εφόσον αυτές φέρουν χαρακτήρα φυσικό και δεν καταστρατηγούν τις ηθικές αρχές επί βλάβη των άλλων.

Πράξη αρετής είναι το να συντρέχει τους άλλους στην φυσική και πνευματική τους ζωή όταν αυτοί δεν μπορούν να εργάζονται συνεπεία βλάβης της οργανικής τους φύσεως. Κανείς των ανθρώπων δεν πρέπει να αποκληρώνεται των μέσων συντηρήσεως της ζωής του διότι η αποκλήρωση αυτή καταστρέφει τους ενωτικούς δεσμούς των κοινωνικών ατόμων.

Πράξεις αρετής είναι εν γένει εκείνες οι οποίες δεν γίνονται το αίτιο της μη φυσιολογικής λειτουργίας των οργανικών φύσεων των ανθρώπων, της μη εκδήλωσης σε λειτουργία των ψυχικών δυνάμεων, την μη ήρεμης ζωής τους, την αναπτύξεως της διανοήσεώς τους, της μη διαταραχής των αισθητηρίων τους οργάνων, της μη στερήσεως των οργανικών φύσεων των ανθρώπων και την μη υποδουλώσεως της ελευθέρας βουλήσεως και θελήσεως.

Πράξεις αρετής είναι εν γένει εκείνες οι οποίες δεν συνταράσσουν τις ανθρώπινες κοινωνίες δια της μη εκπληρώσεως των καθηκόντων των ανθρώπων συνεπεία της οποίας γίνονται αρνητικές οι σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους και διασπάται η κοινωνική ενότητα η οποία εξυπηρετεί την πρόοδο όλων.

Πράξεις αρετής είναι εν γένει εκείνες δια των οποίων εκπληρώνονται οι νόμοι της φύσεως δια των οποίων ανανεώνεται το ανθρώπινο γένος και δι’ αυτού εξελίσσονται οι ψυχές της φύσεως οι οποίες έφθασαν και ενεργούν σε ανθρώπινους οργανισμούς.

ΠΕΡΙ ΙΔΕΩΝ

Η ΨΥΧΗ ερχόμενη στο Είναι της από τις ου­σίες της Φύσεως αποτελεί την εμφανίσει του νοη­τικού Σταθ­μού της Φύσης. Τον σταθμό αυτόν τον διαδέ­χο­νται άπειροι σταθμοί. Τους σταθμούς αυτούς τους δια­κρί­νουμε: α) στην επέκταση της δημιουρ­γίας των Ιδεών που είναι τα χαρακτηριστικά ιδιώ­ματα της ψυ­χής και β) στον άπειρο και ατελεύτητο πολλαπλασια­σμό τους. 

Το πνεύμα προ της διαμόρφωσης των κό­σμων υπήρχε σε δυναμική μόνον κατάσταση στην αΐδια ου­σία από την οποία έγι­ναν οι κόσμοι δη­λαδή δεν είχε καμιά από τις ιδιότητες με τις οποίες το γνωρίζουμε. Το πνεύμα προ του σχηματισμού των ορ­γανισμών δια των οποίων εμφανίζε­ται στον Φυ­σικό κόσμο δεν είχε ούτε νοητικό ούτε συναισθη­ματικό Είναι αλλά απέκτησε Νοη­τικό και Συναισθη­ματικό Είναι μέσω των μορφών με τις οποίες συλ­λειτούρ­γησε και μέσω των οποίων ήλθε σ΄ επαφή με τα καθό­λου γεγο­νότα της Φύσης. Τέλος το πνεύμα δεν ήταν δυ­νατόν χω­ρίς όργανα και αισθη­σιακό σύστημα να αποκτήσει Ιδεο­λογικό Είναι γιατί το ιδεολογικό Είναι γίνεται από τις σχηματισμέ­νες ιδέες και ο σχη­ματισμός των ιδεών δεν δύναται να γίνει χω­ρίς αι­σθησιακά όργανα. Συ­νεπώς το Ιδεολο­γικό και Συναισθηματικό Είναι γίνονται στην ουσία της ψυχής μόνον με τα όρ­γανα των αι­σθή­σεων.

Τα ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ είναι ψυχικά γεγονότα του περιεχομένου της συνειδήσεως και εκδηλώνονται ως ευαρέσκεια ή δυσαρέσκεια σε διαφόρους βαθμούς εντάσεως και γενικότερα είναι η όλη ψυχική κατάσταση ή εκδήλωση η δημιουργούμενη εκ του εκάστοτε καθολικού περιεχομένου του ψυχικού βίου. Τα συναισθήματα εκδηλώνονται εκ της ανθρώπινης ψυχής, κάθε ψυχής μπορώ να ισχυρισθώ. Οι ψυχικές δυνάμεις για να εκδηλώνονται πρέπει να λαμβάνουν έννοια γνωστική, γιατί χωρίς αυτήν την έννοια δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν συναισθήματα εν ενεργεία. Ποτέ στην ανθρώπινη φύσει δεν δύναται να υπάρξει και ενεργεί συναίσθημα χωρίς περιεχόμενο γνωστικής ιδιότητος, αδιάφορο αν η γνωστική του ιδιότητα είναι φωτεινή ή όχι. Δια να κατανοηθεί αυτό αρκεί να πούμε ότι τα συναισθήματα χωρίς την γνωστική τους ιδιότητα δεν μπορούν να γίνουν γνωστά ως συναισθήματα ούτε μπορούμε να υπαγάγουμε τα συναισθήματα στην κατηγορία των ιδεών, γιατί τότε δεν θα ελάμβαναν διαφορετική ονομασία των ιδεών. Θα είχαμε τότε μόνον ιδέας και σύνθεση αυτών σε γνώσεις και όχι συγκεκριμένη κατηγορία συναισθημάτων ως επίσης και αισθημάτων τα οποία επίσης οφείλουμε να διακρίνομε αυτών και περί του πως αυτά γίνονται και έρχονται εις το Είναι αυτών. (παραδείγματα συναισθημάτων: χαρά-λύπη, φόβος–αφοβία, αισιοδοξία-απαισιοδοξία κλπ σε όλους τους βαθμούς εντάσεώς τους).

Οι ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ είναι δυνάμεις του πνεύματος οι οποίες βρίσκονται σε δυναμική κατά­σταση και ενεργοποιούνται όταν το πνεύμα λειτουρ­γεί σε συνδυασμό με συγκροτημένα όργανα όπως εί­ναι το σύνολο του οργανι­σμού των όντων ανεξάρτητα από τον βαθμό εξέλιξης του οργανι­σμού στην οντολο­γική κλίμακα. Για περισσότερες πληροφορίες ιδέ και στο θέμα 25 «οι πέντε αισθήσεις»

Τι είναι ιδέες.

Όπως οι Νόμοι της Φύσεως είναι δυναμικές εκ­δηλώ­σεις των ουσιών της μη νοητικής φύσεως έτσι και οι ιδέες είναι δυνάμεις της ψυχής και Νό­μοι της νοητι­κής πνευματικής φύσης. Όπως εκ των λειτουρ­γούντων Νόμων της μη νοητικής φύσεως εξαρτάται η προαγωγή και η εξέλιξη των ουσιών της μη νοητικής φύσεως έτσι και εκ των Ιδεών (δηλαδή εκ του ιδεολο­γικού Είναι της ψυχής) εξαρτάται η προαγωγή και εξέλιξη της ψυ­χής. Συνεπώς οι ιδέες είναι ψυχικές δυνάμεις οι οποίες εκδηλώνονται από την ουσία της ψυχής του όντος και είναι αποτέλεσμα της επαφής του με τις κα­θόλου μορφές του περιβάλλοντός του. Η επαφή αυτή γίνεται με την βοήθεια του οργανισμού του όντος και ο σχηματισμός των ιδεών στην ουσία της ψυχής γίνεται με την βοήθεια της διανοίας του.

Ο σχηματισμός των ιδεών.

Ο σχηματισμός των ιδεών και η σύνθεση αυτών σε έννοιες προκύπτει από την αντικειμενική ύπαρξη των πραγμάτων. Όργανο προς σχηματισμό των ιδεών, όπως είδαμε, είναι η διάνοια του ανθρώπου, η οποία λαμβάνει πληροφορίες δια του αισθησιακού συστήματος. Συνεπώς ο σχηματισμός των ιδεών βασίζεται στο αισθησιακό σύστημα και στην διάνοια και δεν υπάρχει άλλο μέσο για τον σχηματισμό των ιδεών. Η σύνθεση των ιδεών σε έννοιες και γνώσεις βασίζεται στις εξ αντικειμένου ιδέες και δια της αναγωγής των σκέψεων φθάνει στον σχηματισμό των θεωριών. Εφόσον η λειτουργία των αισθήσεων και της διανοίας είναι φυσιολογική τότε η αναγωγή των σκέψεων φθάνει σε θετικά αποτελέσματα. Η επιστήμη λειτουργεί κατά παρόμοιο τρόπο, γι’ αυτό και τα επιστημονικά συμπεράσματά της από γνωστικής απόψεως είναι πραγματικά. Επίσης και η φιλοσοφία στην ίδια βάση στηρίζεται με την διαφορά ότι τα συμπεράσματά της είναι ευρύτερα και προχωράει δια της συνθέσεως των αντιλήψεων και ιδεών στην εξερεύνηση των αιτίων της εκπορεύσεως των κόσμων.

Η μυσταγωγική φιλοσοφία δέχεται ότι τα όργανα των αισθήσεων του ανθρώπου και τα όργανα της διανοήσεώς του είναι κατασκευασμένα από ουσίες του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ο άνθρωπος ζει με αποτέλεσμα τα όργανα αυτά μπορούν να αντιληφθούν παραστάσεις και αντιλήψεις ανάλογες των ουσιών αυτού του περιβάλλοντος. Συνεπώς η γνώση του ανθρώπου είναι σχετική προς τις λειτουργίες του ουσιαστικού Είναι του περιβάλλοντός του. Η γνώση αυτή, με βάση τον νόμο της αναλογικότητας, μπορεί μεν να φθάσει στον σχηματισμό εννοιών άλλων κόσμων όμως ουδέποτε μπορεί να φθάσει στην αντίληψη του ουσιαστικού αιτίου της δημιουργίας και της εξ αυτού διάπλαση και διαμόρφωση των κόσμων.

Η μυσταγωγική φιλοσοφία αρνείται να δεχθεί ότι το Άπειρος κατόρθωσε να διαπλάσει νοητικά όντα μόνο στον πλανήτη Γη. Η αντίληψη ότι μόνο στη γη υπάρχουν νοητικά όντα θεωρείται από την μυσταγωγική φιλοσοφία ως άποψη που μόνον περιορισμένες αντιλήψεως διάνοιες μπορούν να ισχυρισθούν. Συνεπώς θεωρεί ως βέβαιο ότι υπάρχουν νοητικά όντα ανάλογα προς αυτά της Γης αλλά και υπέρτερα αυτών ευρισκόμενα σε κόσμους αναλόγου προς αυτά περιβάλλοντος.

Ιδεες εξ αντικειμένου και Ιδεες υποκειμενι­κές.

Οι σχη­μα­τιζόμενες στην διάνοια ιδέες μπορούν να χωρι­σθούν σε δύο κα­τηγορίες: στις εξ αντικειμένου ιδέες και στις υποκει­μενικές ιδέες. Οι εξ αντικειμένου ιδέες είναι πρωτογενείς ενώ οι υποκειμενικές ιδέες είναι δευτερογενείς ιδέες.

Για να σχηματισθεί εξ αντικειμένου ιδέα πρέ­πει αυτή να αναφέρεται στον σχήμα του αντικειμέ­νου ή στην μορφή του. Το σχήμα και η μορφή προσδιορί­ζεται και διακρίνεται από τον αριθμό των γραμμών. Η μορφή έχει ως επιπλέον δυνατότητα το ότι μπορεί να αποτε­λείται από πολλά σχήματα. Κάθε σχήμα μπορεί να έχει περισσότερες γω­νίες ενώ μια γωνία ορισμένες γραμμές. Οι σχέσεις αυτές μας οδηγούν στο να κατα­νοή­σουμε ότι κάθε εξ αντικειμένου ιδέα διαφέρει από τις άλλες επίσης εξ αντικειμένου ιδέες. Αυτό δεί­χνει ότι κάθε ιδέα είναι ειδικός αριθμός. Οι ιδέες ως αριθμοί ακο­λουθούν την αύ­ξηση της κλίμακας των αριθμών και αυτό αποτελεί κατα­φανή απόδειξη ότι οι ιδέες επεκτείνονται απείρως (χωρίς τέρμα) όπως οι αριθμοί επεκτείνο­νται χωρίς τέρμα.

Οι υποκειμενικές ιδέες προκύπτουν από τις εξ αντι­κειμένου ιδέες και επε­κτείνονται και αυτές απεί­ρως εφ’ όσον βασίζονται επί στερεών εξ αντικει­μένου ιδεών. Αν δεν βασίζονται επί στερεών εξ αντικειμένου ιδεών τότε είναι ψευδείς ιδέες και υπόκει­νται σε φθορά. Επίσης όταν μια ιδέα αναφέρεται σε πράγμα της Φύσεως ή σε σχέσεις αυτού του πράγματος προς άλλα πράγματα της Φύσεως τότε είναι αληθείς ιδέα, άλλως είναι ψευδής ιδέα.

Η σύνθεση των ιδεών σε έννοιες και σε γνώσεις εξαρτάται από τις εξ αντικειμένου ιδέες και δια της αναγωγής φθάνει στον σχηματισμό των θεωριών. Συνεπώς όταν η λειτουργία των αισθήσεων και της διανοήσεως είναι φυσιολογική τότε και η αναγωγή των σκέψεων φθάνει σε θετικά αποτελέσματα.

Υπάρχουν νοητικά όντα τα οποία έχουν την ικανότητα (που προέρχεται από την φύση τους) να διεισδύουν δια των ακτίνων της νοήσεώς τους εκεί όπου η δημιουργία ακόμα συνεχίζεται με αποτέλεσμα να σχηματίζουν άμεση αντίληψη του τελουμένου έργου της θείας δημιουργίας. Όπως το Άπειρο συνέχεται από κόσμους και κάθε κόσμος έχει άμεση ή έμμεση σχέση με τους άλλους κόσμους, έτσι και τα όντα των κόσμων αυτών έχουν άμεση ή έμμεση σχέση μεταξύ τους. αποτέλεσμα αυτού είναι τα όντα της Γης να γίνονται δέκτες ιδεών άλλων όντων υπέρτερων ευρισκομένων σε υπέρτερους κόσμους. Σε αυτήν την επίδραση βασίζεται η μυσταγωγική φιλοσοφία προκειμένου να εξερευνήσει τον σχηματισμό των ιδεών σχετικά με την κοσμογονία και σ’ αυτό διαφέρει από την επιστήμη και τις κοινές φιλοσοφικές θεωρίες.  Πέραν αυτών υπάρχουν και οι ιδέες οι οποίες αφορούν ηθικές αρχές όπως η περί ελευθερίας, η περί δικαιοσύνης κλπ.

«Τύποι» των ιδεών ή το «εν δυνάμει Είναι» των ιδεών.

Ορισμένοι θεώρησαν ότι ο Πλάτων υποστήριξε την άποψη ότι οι Ιδέες προϋπήρξαν των πραγμάτων της Φύσεως. Ο Πλά­των, ο οποίος πα­ρερ­μηνεύθηκε σ’ αυτό το θέμα, λέγει ότι «των πραγμά­των της φύσεως προϋπήρξαν οι τυποι των ιδεών» και όχι οι «εν ενεργεία» ιδέες. Τύποι των ιδεών εί­ναι το ανεκδήλωτο Είναι των ιδεών (ή άλλως το «εν δυνάμει Είναι» των ιδεών) δηλαδή οι ιδέες σε ανεκδήλωτη (ή άλλως σε δυναμική) κατά­σταση και όχι αυτές καθ’ αυτές οι ιδέες. Οι τύποι των ιδεών προϋπήρξαν των πραγ­μάτων της Φύσεως και όχι οι εκδηλωμένες (εν ενεργεία) ιδέες. Γιατί οι μεν τύποι των ιδεών, ως ανεκδήλωτες (εν δυνάμει) ιδέες εντός των ουσιών δεν έχουν ούτε γνωστική ούτε συνειδητή ιδιό­τητα και κατά αυτό το σημείο διαφέρουν προς τις εκδηλωμένες (εν ενεργεία) ιδέες του νοητικού αυτών οι οποίες έχουν και γνωστική και συνειδητή ιδιότητα. Συνεπώς οι Ιδέες δεν προϋπήρ­ξαν των πραγμά­των της Φύσεως γιατί δεν εί­ναι δυνα­τόν να γίνει και πα­ραμείνει Ιδέα που να μην αναφέ­ρεται σε πράγμα της Φύσης ή σε σχέσεις αυτού του πράγματος προς άλλα πράγματα της Φύσεως.

Ο Πλάτων, ως μύστης, ομίλησε επίσης και περί καθαρής γνώσεως και αναμνήσεως των ιδεών. Αυτό σημαίνει ότι ο Πλάτων δεχότανε όχι μόνον την ύπαρξη των ψυχών αλλά και την εξέ­λιξή τους δια των ενσωματώσεων σε διαφόρους οργανισμούς. Συνεπώς η μεν καθαρή γνώση αναφέρεται στις σχέσεις των ψυ­χών προς άλλες θειότερες, από πλευράς γνώσεων, ψυχές από τις οποίες προέρχονται αυτές οι γνώσεις ενώ η ανάμνηση των ιδεών αναφέρεται σε προγενέστερες ενσαρκώσεις. Στην ουσία της Φύσεως οι εκδηλωμένες (εν ενεργεία) δυνά­μεις υπήρξαν σε δυναμική (ανεκδήλωτη) κατάσταση  προ της δια­πλάσεως της Φύσεως σε μορφές. Η μεταφορά αυτών των δυνά­μεων από την ανεκδήλωτη (εν δυνάμει) κατάσταση στην εκδηλω­μένη (εν ενεργεία) κατάσταση εμφανίζει τις λειτουργίες και τις με­ταμορφώσεις των κόσμων που διαπλάστηκαν και είναι η αιτία των ανελίξεων των κόσμων. Μέσα στην ουσία της Φύσεως υπάρχουν άπειροι και ατελεύτητοι δυνάμεις οι οποίες θα εκδηλώνονται ατε­λεύτητα στο άπειρο χρόνο. Αντίστοιχα και οι τύποι των ιδεών είναι άπειροι και ατελεύτητοι με αποτέλεσμα και οι ιδέες που θα εκδη­λωθούν στο άπειρο χρόνο να είναι ατελεύτητες. Αυτό αποτελεί το θείο μυστικό των ουσιών της Φύσεως το οποίο τις χαρακτηρίζει αϊδιες και ατελεύτητες στις εκδηλώσεις τους.

Το ιδεολογικό περιεχομενο της Ψυχή

Ψυχή είναι η φυσική εκείνη εμφάνιση η οποία έχει αφ’ εαυ­τής την δύ­ναμη της νόησης, είναι το πραγμα­τικό Ον το οποίο έχει δική του έννοια περί της ύπαρ­ξής του, είναι τέλος η Συνείδηση αφού Ψυχή και Συ­νείδηση είναι το ίδιο πράγμα. Εδώ πρέπει να ση­μειω­θεί ότι εκείνο που ελέγχει τις σκέψεις και τις πρά­ξεις μας όταν αυτές δημιουρ­γούν για μας τους ίδιους ή για τους άλλους θλίψεις, πίκρες, δοκιμασίες κλπ δεν είναι η Συνείδηση αλλά αυτό που γίνεται μέσα στην Συνεί­δηση, από τη λει­τουργία της Συνεί­δησης και σύμφωνα με το ποσό των ιδεών που υπάρχουν στην συνείδηση δηλ. στην ουσία της ψυχής.

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονισθεί και πάλι ότι οι ιδέες (οι οποίες αποτελούν το γνωσιολογικό πε­ριε­χόμενο της συνείδησης) είναι αυτές που ελέγ­χουν τις πράξεις μας όταν αυ­τές αναφέρονται σε γε­γονότα μη φυσικά και σε πρά­ξεις που αναι­ρούν τον πραγματικά εκπληρούμενο από την ψυχή σκοπό.

Η ουσία της ψυχής δεν είναι άσχετη με τις ου­σίες της φύσεως. Έγινε από τις ου­σίες της φύσεως και λειτουργεί στον κόσμο των ου­σιών της Φύσης. Γι’ αυτό οι δυνάμεις της Ψυχής, που τις δια­κρίνουμε με την έννοια των Ιδεών, έχουν άμεση σχέση προς τις ουσίες της Φύσης. Αν δια­χω­ρίσουμε την ουσία της Ψυχής από τις κοσμικές ου­σίες τότε γί­νεται ακατανόητη και η φύση της ψυχής και ο σκοπός τον οποίο πληροί η ψυχή με την δη­μιουργία των Ιδεών. Αν πάλι αποξενώ­σουμε τις Ιδέες της Ψυχής από την καθόλου λειτουργία της Φύσης και από την ανα­φορά τους προς τις λειτουρ­γίες αυτές τότε γίνεται ακατανόητη η έννοια των Ιδεών γιατί δεν θα είχαν αντικειμενικό σκοπό αφού ο αντικειμενικός τους σκο­πός θα ήταν έξω από την ουσία της Φύσεως και τις λει­τουργίες της. Στην περίπτωση όμως αυτή θα έπρεπε ο άνθρωπος να μην έχει την τάση να επεκτείνει τις Ιδέες του αλλά να τις αποφεύγει και να απομονώ­νεται η δια­νόησή του παρατη­ρούσα πάντοτε προς το εσωτε­ρικό της δη­λαδή προς την ψυχή από την οποία εκπορεύτηκε η διανόηση.

Οι Ιδέες της Ψυχής αποτελούν την βάση της γνώσεως των κόσμων και των μορφών τους ως και για την λειτουργία των φυσικών νόμων. Με την γνώση αυτήν οι ψυχικές δυνάμεις εκτείνονται σε ενέργειες και με αυτές συλλαμβάνουν τα πρότυπα της λειτουργίας των φυ­σικών νόμων που αποτελούν τις βάσεις της δημιουργίας των πνευματικών Νόμων δηλαδή εκείνα τα πρότυπα που πληρούν τους σκοπούς της δημιουργίας. Συνεπώς η ψυχή χωρίς το ιδεολο­γικό αυτής πε­ριεχό­μενο δεν μπορεί να κατανοήσει τον πε­ριβάλλο­ντα αυτήν κόσμο ούτε μπορεί να προαχθεί και εξελιχθεί. Επίσης το ιδεολο­γικό Είναι της Ψυχής ουδέ­ποτε χάνεται αφού ότι γίνεται στην φύση δεν μπο­ρεί να χάσει το Είναι του και οι δημιουργούμε­νες νέες ιδέες έχουν ως βάσεις τους τις προγενέστερες ιδέες. Οι βά­σεις αυτές των ιδεών ουδέ­ποτε ανατρέ­πο­νται γιατί σε ενάντια περίπτωση θα ανατρεπότανε το όλο. Η ψυχή μας είναι συνέχεια των γεγονότων της ουσίας της ψυ­χής, τον ρου της οποίας στον άπειρο χρόνο τίποτε δεν μπορεί να ανακόψει.

Πως εμπλουτιζεται το ιδεολογικο περιεχομενο της ψυχης.

Η διάνοια είναι η περιφέρεια της ψυχής δηλαδή είναι μέρος της ψυχής. Οι ιδέες οι οποίες σχηματίστηκαν στην διάνοια αν εί­ναι αληθείς ιδέες προκαλούν την εκδήλωση των αντιστοίχων Τύ­πων των ιδεών δηλαδή την εκδήλωση στο «εν ενεργεία Είναι» των «εν δυνάμει Είναι» ιδεών που υπάρχουν στην ουσία της ψυχής, με αποτέλεσμα τον εμπλουτισμό του ιδεολογικού Είναι της ψυχής. Το «εν δυνάμει Είναι» σημαίνει εκείνο που βρίσκεται σε ανεκδήλωτη κατάσταση. Το «εν ενεργεία Είναι» σημαίνει εκείνο που βρίσκεται σε εκδηλωμένη κατάσταση. Οι ιδέες οι οποίες εκδηλώθηκαν στην ουσία της ψυχής αποτελούν τις αθάνατες Ιδέες([1]) της Ψυχής και αποτελούν δυνά­μεις της ψυχής. Οι αθάνατες Ιδέες δεν χάνονται με τον θάνατο του οργανισμού και στην νέα του ενσάρκωση ο άνθρωπος έχει ως βάση της περαιτέρω προόδου του αυτές τις αθάνατες Ιδέες.

Η ανάπτυξη αληθών ιδεών

Ο μύστης για δημιουργήσει αληθείς ιδέες πρέ­πει να βελτιώ­σει την ψυχή του κατάσταση και να απαλλαγεί από τα πάθη εκείνα που του δη­μιούρ­γησε η μη φυσική του ζωή και το σκοτεινό περι­βάλλων στο οποίο ζει. Οι μεμυημένοι στις αλήθειες της φύσης οφείλουν να γνω­ρίζουν ότι κανένας δεν κατόρθωσε να υπερβεί τα όρια που χωρίζουν την αγνή πνευματική φύση από την αν­θρώ­πινη χωρίς να αποκαθαρθεί από τα πάθη του. Ο αποκαθαρμός της φύσης του μεμυημέ­νου από τα πάθη της ανθρώπι­νης φύσης θα αφήσει την διάνοιά του ελεύθερη και απόλυτη σε βαθμό ώστε να διεισδύσει στις εσωτε­ρικές λειτουργίες του πνεύμα­τος του οπότε απο­κτά ομαλές λειτουργίες και σχέσεις μεταξύ του πνεύμα­τός του και της εξωτερι­κής του διά­νοιας (δη­λαδή αποκτά την αυτο­γνωσία) ώστε να έρ­χονται στην διάνοιά του όλα τα γεγονότα και οι λει­τουργούντες νόμοι του πνεύματός του. τότε στην κα­τάσταση αυτή (δηλαδή της αυτογνωσίας) ο σχηματι­σμός στην διά­νοιά του των ιδεών εκ των αντικειμενι­κών παραστά­σεων βοηθείται από το πνεύμα του σε βαθμό ώστε οι ιδέες αυτές να έχουν διπλό αντικεί­μενο: α) εκείνο της εξωτερικής όψης που αποτελεί την πα­ράσταση στην αισθησιακή αντίληψη και β) εκείνο της εσωτερικής όψης που αποτελεί την έν­νοια των Νόμων με τους οποίους γίνεται η λειτουρ­γία του πνεύματος και οι σχέσεις του προς την ορ­γανική του φύση. Με τον τρόπο αυτό θα έχει το πνεύμα ως αντικείμενο έρευ­νας τόσο την εσωτερική όσο και την εξωτερική όψη όλων των φαι­νομένων κάθε φύσης.

Ο μύστης για να βρίσκεται σε αρμονία προς τον χα­ρακτηρι­σμό του ως μύστου δεν πρέπει να πα­ραμελεί καμιά των δυο πη­γών γνώσης γιατί η πα­ρα­μέληση της μίας εξ αυτών καθιστά ανέ­φικτη την εξα­κρίβωση της αλή­θειας. Η μονομερής εξέταση της μίας ή της άλλης πηγής προς απόκτηση της γνώσης των αληθειών της φύσεως και του πνεύμα­τος τον προάγει όχι μόνον στο σχηματι­σμό πεπλα­νημένων ιδεών αλλά επιπλέον και στην δη­μιουργία δι’  αυτών πίστεως η οποία λαμβάνει την έννοια του πάθους.

Ο ουσιαστικά αμύητος που αγνοεί τους νό­μους της εσωτε­ρικής όψης της Φύσεως δεν μπο­ρεί να γνωρίζει ούτε τον σκοπό του ούτε τα μέσα εκείνα με τα οποία πληρούται αυτός ο σκοπός. Αμύητος ουσιαστικά είναι αυτός που είτε δεν έχει μυηθεί σε κάποιο μυσταγωγικό σκήνωμα είτε έχει μεν μυηθεί αλλά δεν κατάλαβε τίποτε και πιστεύει ότι τα μυσταγωγικά σκηνώματα έχουν προορισμό να προσφέρουν ελεημοσύνες ή να ασχολούνται με φθηνή “φιλοσοφία” που μεταβάλλεται από εποχή σε εποχή γιατί το αντικείμενό της δεν σχετίζεται με την εξωτερική και εσωτερική όψη της Φύσεως

Όταν ο άνθρωπος γνωρίσει τους Νόμους του λειτουρ­γούντος πνεύμα­τος και την συνεργασία τους προς τους Νόμους της λει­τουργούσης ανθρώ­πι­νης φύ­σης,  όταν η διάνοιά του έλθει σε επαφή προς την ου­σία της ψυ­χής του, τότε το πνεύμα του καθίστα­ται αυ­τοσυνεί­δηση και ο άνθρωπος δικαι­ούται να ισχυρι­σθεί ότι απέκτησε το “γνώθι  σ’ αυτόν” . Ο σχηματι­σμός των Ιδεών του μύστου είναι διαφορε­τικός του σχηματι­σμού των Ιδεών του αμύ­ητου γιατί του μεν μύστου στηρίζεται στις εξωτερικές και εσω­τερι­κές λει­τουργίες των φαινομένων ενώ του αμύητου μόνον στις εξωτερι­κές εκδηλώ­σεις τους.

---

[1]  οι οποίες προς διάκριση γράφονται με το με το πρώτο γράμμα κεφαλαίο (δηλαδή ως εξής: Ιδέες)